Vạn Niên là ngôi chùa nằm ở bờ phía tây hồ Tây, Hà Nội. Chùa từng có tên là Vạn Tuế, thuộc địa phận ấp Quán La, nay thuộc thôn Vệ Hồ, phường Xuân La, quận Tây Hồ

Địa chỉ chùa: 364 đường Lạc Long Quân,  Hà Nội

Ảnh: Trần Thắng

Chùa Vạn Niên là một trong những ngôi chùa tại Hà Nội mang cảnh sắc hữu tình cùng với kiến trúc cổ kính lưu giữ nhiều giá trị tâm linh. Ngôi chùa Vạn Niên với hơn một ngàn năm tuổi đời không chỉ lưu giữ nét đẹp truyền thống, cổ kính cho không gian của Thủ đô mà còn là minh chứng cho nét đẹp văn hóa kiến trúc muôn đời sau. Chùa cũng chính là nơi sinh hoạt văn hóa tín ngưỡng của các tăng ni phật tử gần xa.

Cùng tìm hiểu lịch sử, kiến trúc ngôi chùa Vạn Niên hàng ngàn năm tuổi đời để hiểu thêm về một trong những cổ tự đại diện cho thủ đô nhé. 

Tương truyền, chùa có gốc tích từ năm 1014 vào thời Lý Thuận Thiên, khi thiền sư Hữu Nhai Tăng xin nhà vua cho lập giới đàn ở chùa Vạn Niên để tập hợp tăng đồ thụ giới. Vua xuống chiếu ban xây dựng chùa, trở thành chốn tùng lâm thị giới cho các tăng đồ. Nơi đây cũng là nơi trụ trì của nhiều nhà sư danh tiếng kế tiếp nhau như nhà sư Lâm Tuệ Sinh, nhà sư Lý Thảo Đường. 

Chùa xưa thuộc phái Thảo Đường, từ các đời trụ trì gần đây gồm có: Hòa Thượng Thích Viên Thành (1950 – 2002), Thượng tọa Thích Minh Tuệ. Chùa thuộc về sơn môn Hương Tích và là một trong những ngôi chùa theo phái Mật Tông.

Chùa Vạn Niên Hà Nội được bộ Văn hóa, Thông tin và du lịch công nhận là di tích nghệ thuật cấp Quốc gia vào năm 1996.

Ngôi cổ tự này cũng là nơi dừng chân của nhiều du khách đến tham quan vãn cảnh và chiêm bái cụm di tích phủ – đền – chùa Hồ Tây của Thủ đô ngàn năm tuổi. Bài ký trên chuông đồng “Vạn Niên Tự Chung” đúc vào đời Gia Long cho biết: “Chùa Vạn Niên là một di tích cổ có quy mô bề thế, một danh lam cổ tích lớn ở phía tây kinh đô Thăng Long”.

Kiến trúc ngôi chùa Vạn Niên Mật Tông
Tính đến nay,  chùa Vạn Niên đã trải qua quãng thời gian hơn 1.000 năm lịch sử với nhiều lần trùng tu tôn tạo. Tuy vậy, chùa vẫn giữ được nét đẹp cổ kính và độc đáo về văn hóa kiến trúc xen giữa lòng thủ đô hiện đại và phát triển. Lần trùng tu lớn nhất của chùa là vào khoảng thế kỷ 19 dưới thời nhà Nguyễn. Do đó đến nay, chùa vẫn giữ nét đặc trưng phong cách chùa chiền thời Nguyễn với hạng mục chính như: Cổng Tam quan, khu chùa chính (đền Mẫu), nhà Tăng và nhà phụ.

Cổng Tam quan chùa gồm có 2 cổng: một cổng chính ở phía bờ hồ Tây và một cổng phụ ở đường Lạc Long Quân.Cổng phụ mới được xây dựng, được làm từ gỗ hoàn toàn tạo nên sự trang trọng, uy nghi. Cổng chính ban đầu được xây dựng từ bằng gạch, vôi, trên nóc chùa còn ba chữ triện đắp nổi “Vạn Niên tự” với những mảng rêu phong minh chứng cho tuổi đời ngàn năm của chùa. Đến ngày nay cổng chính đã được tu tạo lại bằng gỗ sao cho đồng nhất với kiến trúc cổng phụ.

Qua cổng Tam quan, ta sẽ được chiêm ngưỡng khuôn viên sân chùa khá rộng, được xây dựng và sắp xếp vô cùng trang nghiêm, sạch sẽ, mát mẻ. Đặc biệt nổi bật tại sân chùa là bức tượng Phật Thích Ca do trụ trì Thích Minh Tuệ đề xướng xây dựng.

Pho tượng cao gần 1,5m, nặng gần 600 cân được làm từ phiến đá quý nguyên khối mà không hề có sự chắp ghép. Pho tượng này được khánh thành vào đúng ngày lễ Vu Lan (rằm tháng 7), sau 2 năm hoàn thiện trước sự chứng kiến của rất nhiều Phật tử và du khách. Bên cạnh bức tượng là ao cá trong vắt với nhiều loại cá quý tạo cảm giác thanh cảnh nơi cửa Phật. Nhìn qua các gian điện thờ tại chùa đều được xây dựng quay về phía Đông đón ánh sáng. 

Chùa Vạn Niên là ngôi chùa thờ Mẫu Liễu Hạnh tại khu chùa chính. Tòa chùa chính gồm 5 gian với kiến trúc từ cửa, nền, tủ đến các ban thờ hầu như làm từ gỗ mới. Do đó, tại đây luôn thoang thoảng mùi hương dịu nhẹ của gỗ và hương nhang tạo cảm giác dễ chịu. 

Trong chùa hiện tại còn lưu trữ bộ di vật gồm 46 pho tượng từ thời nhà Lý, 10 đạo sắc phong thần của thời Lê và Tây Sơn. Cùng với đó là 2 quả chuông được đúc hoàn toàn bằng đồng dưới triều Nguyễn. 

Xem chỉ đường tới 364 Đường Lạc Long Quân, Nhật Tân, Tây Hồ, Hà Nội, Vietnam