Có lẽ nhiều người trong chúng ta từng nhìn thấy chàng trai bên phải bức ảnh — Vi Đông Dịch, hay còn được biết đến với biệt danh Vi Thần.
Anh là huyền thoại của giới Toán học Trung Quốc, từng giành nhiều huy chương vàng Olympic Toán quốc tế, hiện là giáo sư Toán tại Đại học Bắc Kinh.

Người Trung Quốc kể rằng:

“Nếu bài toán nào không ai giải được, hãy hỏi thầy cô.
Nếu thầy cô cũng chịu thua, hãy hỏi Vi Thần.
Còn nếu Vi Thần không giải được — thì đề đó sai.”

Câu nói ấy trở thành giai thoại lan truyền khắp mạng xã hội, khiến cái tên Vi Thần được tung hô như một biểu tượng của trí tuệ.
Trên TikTok Việt Nam, chỉ cần gõ từ khóa “Vi Thần”, bạn sẽ thấy hàng trăm video, hàng triệu lượt xem, hàng chục ngàn bình luận tán dương.
Hình ảnh chàng trai Bắc Đại – tay cầm chai nước và bánh bao – đã trở thành “nam chính học đường” trong trí tưởng tượng của hàng vạn người trẻ.

Nhưng còn người ở bên trái bức ảnh thì sao?

Rất nhiều người không biết, đó chính là Giáo sư Lê Anh Vinh — một trong những niềm tự hào lớn nhất của Toán học Việt Nam.

Anh từng giành HCV và HCB Olympic Toán quốc tế, tốt nghiệp xuất sắc Đại học New South Wales (Úc), trở thành sinh viên có điểm trung bình cao nhất trong 15 năm của trường.

Với thành tích ấy, Lê Anh Vinh nhận được học bổng toàn phần từ bốn đại học hàng đầu thế giới: MIT, Stanford, Yale, Harvard.
Anh chọn Harvard, lấy bằng Tiến sĩ khi mới 27 tuổi, với bảng điểm gần như tuyệt đối.

Dù được nhiều trường quốc tế mời ở lại với mức đãi ngộ “khủng”, anh quyết định trở về Việt Nam giảng dạy và cống hiến.
Năm 30 tuổi, anh trở thành Phó Giáo sư, năm 34 tuổi là Phó Viện trưởng Viện Khoa học Giáo dục Việt Nam, và chỉ ba năm sau — Giáo sư trẻ nhất, Viện trưởng trẻ nhất Việt Nam.

Năm 2017, dưới sự dẫn dắt của anh, đội tuyển Toán Việt Nam đạt thành tích huy hoàng nhất trong 43 năm IMO – 4 huy chương vàng, xếp thứ 3 toàn thế giới.

Hai thiên tài, hai số phận truyền thông

Không thể phủ nhận tài năng của Vi Thần. Nhưng thật đáng buồn khi trên mạng xã hội Việt Nam, Vi Thần được tung hô như một huyền thoại, còn Lê Anh Vinh – người Việt, tài không hề kém – lại được nhắc đến rất ít.

Chỉ cần đọc phần bình luận dưới những video về Vi Thần, bạn sẽ thấy nhiều câu nói chua chát:

“Việt Nam làm gì có ai giỏi như Vi Thần.”
“Vi Thần mà về Việt Nam thì tất cả thầy Toán phải chào thua.”

Những câu nói tưởng vô hại ấy lại khiến người ta chạnh lòng.
Không phải vì Vi Thần không xứng đáng được ngưỡng mộ, mà vì chúng ta đang quên mất chính những người tài của đất nước mình.

Trung Quốc cũng từng tranh cãi vì “thần tượng hóa” Vi Thần

Tháng 8 vừa qua, Đại học Bắc Kinh tổ chức hội thảo tôn vinh các nhà Toán học thành danh – nhưng không mời Vi Thần.
Ngay lập tức, mạng xã hội Trung Quốc bùng nổ, nhiều người đòi hủy sự kiện, chỉ trích trường “thiếu tầm”.
Thậm chí, họ quên mất rằng những người được mời tham dự là các giáo sư đến từ Princeton, Harvard, MIT, Yale – những ngôi trường hàng đầu thế giới.

Một nhà Toán học Trung Quốc giấu tên đã nói:

“Toán học Trung Quốc không chỉ có Vi Thần. Chúng tôi cũng nên được biết đến.”

Khi truyền thông định hình nhận thức

Chúng ta đang sống trong kỷ nguyên nơi thuật toán của mạng xã hội có thể biến một người thành “huyền thoại”, nhưng cũng dễ dàng khiến những người thật sự đáng trân trọng bị lãng quên.

Vi Thần giỏi – điều đó không ai phủ nhận.
Nhưng anh không phải duy nhất.
Và Việt Nam cũng có những người như Giáo sư Lê Anh Vinh – âm thầm, bền bỉ, cống hiến mà không cần hào quang.

Thần tượng ai cũng được.

Nhưng hãy biết ơn và tôn vinh những người giỏi của chính đất nước mình.
Bởi họ mới là những người đang ngày đêm vun đắp cho tương lai của chúng ta.