HÀ GIANG - LANG THANG KÝ
( Bài viết dài này không chia thành nhiều phần cho tiện tìm. Nó được dành cho các bạn sắp đi lần đầu, những bạn đang ngồi chờ điều kiện hoặc đã từng đi mà chưa được tận hưởng là mấy. Không dành cho các bạn lười đọc mà cmt ẩu).


Có nhiều bạn hỏi chỉ với hai ngày thứ7-CN cuối tuần sẽ tới đc những đâu trên vùng đất này? Tốn bao nhiêu tiền? Oizz sao mà có thể thế được khi để có entry này cũng mất cả buổi ngồi gõ. Tổng hợp kết nối lại các ghi chép cá nhân từ bao nhiêu chuyến đi dồn lại.

Bạn có thể đi từ Lào cai qua, từ Cao Bằng sang hoặc từ miền xuôi lên.

Quan trọng là bạn bắt đầu đi từ đâu để 2 ngày ấy có 1 ấn tượng mang máng nào đó. Nếu từ HN, chỉ có 2 ngày bạn nên chọn vùng khác cho đỡ phí công mà không tới nơi tới trốn đâu.
Tất nhiên nếu bạn là một biker giỏi hay là 1 người đã có kinh nghiệm đi vài lần bạn có thể đi xa hơn trong ý thích mà rút ngắn được thời gian. Là tôi, tôi có dư sức làm việc ấy mà vẫn chọn tp Hà Giang để dừng chân cho đêm đầu. Việc gì mà phải vội xoắn đi cho rõ lắm khi mà đi chẳng phải là để đo mỗi công-tơ-mét lấy thành tích cao.



Giả sử từ Hn đi Hà Giang trong ngày đầu bạn chỉ có thể tới Tp HG và vài điểm phụ cận. Bạn chưa thể tới những điểm đến trứ danh để tim đập mạnh vào những cảm xúc miền xuôi không thể có được. Hãy dành ra ít nhất là 4 ngày và 3 đêm.

Tp Hà Giang tương tự như Lào Cai, Cao Bằng hay những tp vùng cao khác. Đã đô thị hóa và chẳng thiếu thứ gì. Taxi - nhà hàng - khách sạn - cafe- bar nhỏ - bảo tàng -cây xăng -cửa hiệu -wifi và cơ man người Kinh, người các tộc ăn vận trang phục thường. Đừng quá sốt ruột vì chỉ ngày mai thôi bạn sẽ gặp đủ các tộc H’Mông, người Pà Thẻn (Mèo hoa, Mèo Lài), Lô Lô, Tày, Dao, Thuỷ, Giáy, Clao.... đủ cả mà mặc phục sắc tộc sặc sỡ khắp núi rừng.

Bạn nên nghỉ ở đây cho tiện nghi dành sức cho ngày hôm sau cần khỏe hơn nhiều.
Tp Hà Giang là cái trung tâm để bạn bắt đầu cho các cung khám phá khác nhau. Mình hai lần bị bỏ dở cung Hoàng Su Phì - Xín Mần mới tiếc chứ. Cả 2 lần đều dính mưa lớn lở đường và ngược cung mà mọi người trong nhóm muốn đi Lũng Cú Đồng Văn hay Bắc Mê sang Cao Bằng. Nói chung vùng Hoàng Su Phì Xín Mần là vùng dát vàng đỉnh núi. Nói không ngoa đâu nhé, dù mình mới tráng qua đó chưa đủ nhiều. Cứ nhìn ruộng bậc thang vàng ươm mùa luá chín thì níu chân khách thăm chẳng thua gì Mường Lay Điện Biên, Sapa hay Mù Cang Chải đâu.
Trải bản đồ ra bạn sẽ thấy các điểm cao cần đến trong ngày sau chỉ cách tp HG từ 5 chục km đến 165km là cùng. Đừng chủ quan và đo nó bằng kiểu đi quốc lộ miền đồng bằng mà chết dở. Mất nguyên 1 ngày cho 165km hoành tráng ấy trừ khi bạn nhịn dừng xe chụp hình, không ăn uống và xả đáy .

Nào. Như hàng tỷ lời dụ dị của những người đi trước, có lẽ bạn sẽ đi Tam Sơn Quản Bạ ngắm cổng trời núi đôi. Cũng hợp lý cả thôi khi nó là chặng khởi động của ngày hôm ấy với 50km đầu tiên. Đường QL4C hẹp quanh co dốc và vực quành lên quẹo xuống liên tục với các góc khuất sau vách núi. Đừng có phấn khởi nhấn ga mà đuổi bắt những vạt nắng hay cố nhướn mình ngó góc mắt để tóm cảnh tuyệt đẹp mới trải ra. 1 tích tắc không được đo bằng thời gian mà là độ bất chắc của địa lý. Bạn chọn xuống vực hay móp mép dưới bánh xe tải hoặc xòe đẹp bên vạt núi là tùy độ hứng khởi buổi ban mai. Muốn ngắm kỹ cứ dừng hẳn xe ở mép an toàn là được chứ đừng diễn xiếc trên đèo.

À thì có thể tay lái bạn quá tốt, bạn có thể nhếch mép chuyện vặt ko vấn đề có đek gì mà sợ . Ok. Mình đã từng sợ không phải vì mình té mà là vì đã dặn dò trước mà có cả những tay lái cào cào có số má xòe ngay trước mũi xe mình với một ôm cua trái mà chưa kịp hiểu vì sao.

Ngày thường có thể nắng mưa bất chợt và sương mù không có luật đâu mà lần trừ khi bạn là người bản xứ. Phải sống lành lặn mà đốt sức cho phần còn lại trong ngày chứ, phải không nào.

Bạn sẽ gặp Cổng Trời ngay đó mà lần đầu tới ban sẽ chẳng kịp nhận biết. Cổng trời không phải là cái cổng có ông trời đỗ xịch ở đó. Nó chẳng phải là trụ cột xi măng hay cốt sắt cốt tre nào cả. Xưa nghe nói người ta trồng cột gỗ nghiến dày tới 150cm đánh dấu điạ phận tự trị cuả người Mèo. Nay đi qua bạn chỉ có thể cảm nhận đó chỉ là một điểm giao cắt ngoạn mục của thiên nhiên mà thôi. Nắng ráo thì nhìn thênh thang chói chang với con đèo ngoằng ngoèo rắn lượn. Mù sương thì bí hiểm lạnh giá và chỉ có thể phán đoán ông giời ấy lấp ló trêu ngươi ngay đâu đây.

Cứ dừng chân uống nước chè và ăn kẹo ngọt ngay trạm quan trắc bên trái đường. Nhẩn nha ngắm cảnh và tìm hiểu văn hoá Tam Sơn Quản Bạ rồi hãy đi. Chỉ vài khúc cua nữa là bạn thấy núi đôi trong tầm mắt rồi không cần vội làm chi. Lưu ý là nếu bạn định mua món đồ gì nhưng chè shan tuyết, trâu gác bêp, bánh kẹo Hà Giang thì hãy mua ngay bởi sau đây hàng trăm km chưa chắc bạn sẽ về bằng lối cũ như dự định.

Truyền rằng xửa xưa, ở vùng đất này có một chàng người Mông đẹp trai có tài thổi đàn môi. Tiếng đàn ngon quá nên dụ được một em tiên nữ trên thượng giới tên là Hoa Đào xinh đẹp tuyệt trần, da trắng như tuyết,. Một hôm em tiên í bùng trời mò xuống Tam Sơn Hà Giang và xếp hình lãng mạn ở đây với chàng ấy. Họ sinh được một bé trai vô cùng xinh xắn.

Giàng ( Vua Trời – Ngọc Hoàng) đã phát hiện ra chuyện nàng bỏ trốn xuống trần gian lấy người phàm trần đã rất cáu nên sai người đi bắt nàng về. Nàng van xin cho nàng được ở lại nuôi con nhưng không được. Thương chàng Mông một mình nuôi con vất vả, thương con thơ thiếu bầu sữa mẹ, nàng đã bỏ lại đôi nhũ của mình dưới hạ giới cho con bú. Đôi nhũ cứ căng tròn nuôi con nàng ngày càng khôn lớn, sau này đã biến thành hai quả núi dáng hình như bầu vú mẹ.

Ngày nay ta gọi là Núi Đôi hay núi Cô Tiên ở Tam Sơn, Quản Bạ. Và nước mắt của nàng đã biến thành dòng sông Miện xanh ngắt, mơ màng, ôm lấy cả rẻo đất phía sau cổng trời huyền thoại. Con gái vùng Tam Sơn này là dòng giống tiên nên đẹp nhất nhì Hà Giang đấy nhé các chàng Kinh ạ.
Trở lại với mạch đường QL4C từ Quản Bạ. Nó có tên đường Hạnh Phúc. Hạnh phúc là ý niệm tuyệt mỹ về ý chí cuả hàng vạn thanh niên xung phong và người dân vùng cao đã đổ mồ hôi và máu để làm nên con đường ấy. Con đường không chỉ mang lại hạnh phúc cho những tấm hình đẹp cuả dân du lịch miền xuôi. Nó mang nuớc, lương thực và hàng tỷ nhu cầu thiết yếu khác cuả các dân tộc anh em trong đời sống mỗi ngày.( xem kỹ hơn về con đường này ở phần dưới). Bài này sẽ chọn trục chính trên con đường ấy để mà viết cho dễ theo dõi.

Thảo nguyên Yên Minh – Nơi rừng thông reo vi vu trên những khúc cua ngoằn ngoèo chỗ thì nắng nhẹ xuyên qua các rặng thông chỗ thì sương giăng lành lạnh ảo tung chảo. Vào tới thị trấn thì cũng chỉ tương tự Tam Sơn hay một trấn phát triển miền núi nào đó thôi nhưng đó là điểm nghỉ khá tốt. Phủi thì ngôì uống nước miá chờ rửa xe cho mát máy, đói thì cơm bình dân phong vị miền núi không thiếu gì. Có cái quán mình quên béng mất tên ngay cổng chợ Yên Minh có món lạp sườn hun khói ngon bất ngờ. Tất cả dường như rất hợp lý nạp thêm năng lượng cho đoạn ấn tượng ngay sau đó. Ngồi đó bạn có thể thấy biển chỉ đường đi Nà Luông. Nếu thích la cà mà có thời gian đi vào 25km ngắm hang Nà Luông (được xem là hang động đẹp nhất trong hệ thống hang động ở Hà Giang) Nói trước là mặt đường 25km đi và 25 km ra không phải là quá đẹp nên khá mất thời gian.
Nếu muốn thăm Sà Phìn, Sủng Là, phủ họ Vương, lên Lũng Cú và kịp về Đồng Văn trước 7h tối cuả ngày thứ 2 trong hành trình này thì bạn cần cân nhắc.
Qua Yên Minh bạn sẽ tới Phó Bảng, một nơi mà những ai để ý kiến trúc sẽ có chút thích thú vì tính quy hoạch tự nhiên mà đẹp lạ lùng. Bạn có thể ngắm các mẫu nhà người Mông quy tập quây quần với hàng rào bằng đá xếp đặc trưng. Những vuờn đào xếp quanh nở đẹp rực rỡ bật lên trên những mái ngói nâu cũ và con đường quanh bản cong cong ẩn hiện trong lớp sương mỏng. Đôi khi có cụm khói màu lam bốc lên từ phiá sau một ngôi nhà cổ nào đó nhìn đúng như phim luôn. Nghe nói người ta còn gọi đây là thị trấn ngủ quên, nom cảnh đó có thể thấy thế thật. Bình yên và tĩnh vô cùng.
Và đây, ngay bên phải đường dưới con dốc dài là Sủng Là. Nơi mà mấy thanh niên mới lớn thích chụp với tam giác mạch nhất. Bên phải đường ghé vào bạn có thể thấy ngay khu nhà cổ từng quay phim Chuyện Cuả Pao nổi tiếng. Nôỉ tới mức nghiễm nhiên nó thành điểm du lịch cộng đồng mà ai có vẻ cũng muốn ghé. Nói chung là bạn có thể mất tiền nếu muốn xông vào chụp choẹt chứ không có miễn phí thiên nhiên gì đâu. Có nhiều người phàn nàn về việc mất tiền này nhưng mình nghĩ khác. Số tiền không lớn nhưng giúp được bản nghèo và dân vùng núi đâý. Cứ nhìn họ thì thấy dù họ đã khác xưa nhưng ấm no dư đủ thì còn xa mới sánh với miền xuôi. Mình không mất gì là mấy đâu bạn ạ.
Qua đoạn này bạn sẽ tới Sà Phìn. Cứ chú ý cái ngã ba nho nhỏ để mà đi. Một hướng thuận là lên thẳng Lũng Cú trong tầm ngoài 30km nữa và một hướng rẽ phải đi Đồng Văn. Bạn chọn thế nào thì tuỳ nhưng nếu chọn hướng Đồng Văn thì bạn mới thăm phủ họ Vương – Vua Mèo cách ngã 3 có một đoạn chừng 2km dưới con dốc. Thôi khỏi tả về dinh thự quá ư đặc biệt này và một thời oai dũng đỉnh cao quyền lực cuả người H mong. Bạn cứ ghé thăm và tự có cảm giác riêng về nơi ấy như một kỷ niệm lý thú.
Trời về chiều rồi bạn phải trở lại ngã ba lúc nãy để đi lên Lũng Cú mà chào cờ.
Đường đi Lũng Cú còn hẹp nữa khó vừa cho hai xe 16 chỗ tránh nhau. Từ điểm này mà nói thì con đường Hạnh Phúc trên cao nguyên đá mới thực sự trở lên nguy hiểm trong cái đẹp tàn bạo.
Những vách đá tai mèo miếng đen miếng trắng to tổ chảng lởm chởm trên dãy núi hùng vĩ mà chỉ có lèo tèo vài cây dại nhỏ mới mọc nổi. Tim bạn bắt đầu đập những nhịp bất thường khi mắt liếc ngang sang mép vực hoăm hoắm và chưa có nhiều lằn bảo vệ. Những khúc cua tay áo cùi chỏ lên cao xuống thấp đầy vết phanh đen cháy mặt đường. Gió có thể quất vào muà lạnh ong tai đừng hỏi. Nhưng cá rằng chẳng ai rời mắt và máy ảnh khỏi những lớp đèo đẹp dã man kia. Trừ ông lái xe tập trung hoàn toàn vào sự kiểm soát còn những người trên xe đố ai thích ngủ vào lúc này. Nếu bạn chạy moto thì chuyện lại khác rất nhiều. Cảm xúc cảm xúc và cảm xúc cứ thế mà múc cho vào túi mà mang theo thôi.
Rút cuộc bạn sẽ tới được Lũng Cú. Bạn sẽ leo lên chụp hình với cột cờ to lớn ở đó đánh dấu điểm cực Bắc cuả tổ quốc với một niềm tự hào cao thấp tuỳ trạng thái mỗi cá nhân. Một số ai nghĩ rằng cứ hướng sang phía Bắc nhổ bãi nước bọt là sẽ rơi vào mặt mấy thằng Tầu là chưa chuẩn đâu. Cực bắc điạ đầu nhưng còn một đoạn nữa mới chạm vạch nation border line.
Làm ngụm chè cho tỉnh táo rồi bạn hãy xuống núi ngược đường trở ra. Về nghỉ tại trấn cổ Đồng Văn còn một con đường nữa phía tay trái lối đi xuống mà không cần trở lại ngã ba Sà Phìn. Mấy ông tổ lái đừng hứng chí bỏ qua đoạn này kẻo lại bị xa thêm khi trời tối mịt ập xuống miền núi rất nhanh đó.
Tối Đồng Văn có đặc biệt hay không tùy vào cách set up tour của mỗi nhóm chơi. Với một số ai đó thì lang thang đêm ở đây chẳng có cái gì đáng kể và ăn uống cũng bình thường. Thôi mua gì đó tự lai rai rồi ngủ sớm dành sức cho ấn tượng ngày thứ 3 nữa cho nó lành là hơn cả. Mình thường hay ăn tối ở một hàng nhỏ sâu bên trong chợ cổ Đồng Văn. Nay họ đã đổi chủ và thành hàng thịt dê chứ không như trước nữa. Mỗi lần trước đây ngồi ăn, nhìn vách đất cũ nứt nở oằn đỡ khung gỗ nặng nề cũ kỹ cứ nơm nớp nó sập giữa bữa không biết chừng. Chủ mới giờ đã tăng thêm trụ đỡ và sửa sang vách nứt. Lẩu dê đã có bếp từ nhanh nóng chứ chẳng thô sơ gì nữa. An toàn hơn mà sao mình vẫn nhớ cái tiếng còn cọt kèn kẹt và cảm giác nguy nan cũ đến thế mới lạ.
Sáng sớm ngày thứ 3, bạn hãy dành cho mình thêm thời gian la cà và đừng đi vội cho đỡ phí cái cảm giác trấn cổ này. Lững thững đi ăn bánh cuốn trứng nó không khác nhiều như vị cuả Lạng Sơn hay Cao Bằng nhưng nó khác xa bánh cuốn miền xuôi. Khi bánh vừa chín, chỉ cần đập thêm quả trứng gà rồi đậy vung để một lúc, sau đó mới cho thêm nhân mộc nhĩ thịt băm để trứng vừa chín lòng đào mềm, mịn và không nát. Người nọ chờ người kia theo luợt và độ nhanh tay cuả chị chủ quán. Ông nào tới sau mà đói thì cứ xác định ngôì chều hễu ra mà hóng mùi thơm ngậy chờ luợt mà chẳng dám kêu ca nửa lời.
À mà bạn ăn lần đầu chú ý. Đừng bỏ quên nước chấm bánh cuốn rất khác nuớc chấm dưới miền xuôi. Họ đựng trong một chiếc bát có miếng chả thơm, hành lá mùi tàu thái nhỏ. Nêú không quan sát lại cứ lấy thìa múc húp trước hoặc ăn bánh rồi húp là sai toét. Cứ xắt nhỏ miếng bánh thả vào nuớc chấm mới thấy
vị dẻo thơm của bánh với chả, nước chấm béo ngậy thẻ thêm một chút tiêu, ớt, dấm chua sẽ làm tròn vị. Không quên được đâu các anh chị tộc Kinh ạ.